DENEYİMSEL TASARIM ÖĞRETİSİ NEDİR?
Deneyimsel Tasarım Öğretisi, deneyimlerden faydalanarak strateji tasarlamak demektir. Strateji, işe yarayan kurallar bütünü anlamına gelir. Deneyim, geçmişi tasarım ise geleceği temsil eder. Geçmiş deneyimlerin, geleceğin tasarlanabilmesi için aktarılmasıdır.
Deneyim nedir?
İnsanlar deneyim ile yaşanmışlığı birbirine karıştırırlar. Yaşanmışlık bir süreçte bulunmak, zaman geçirmektir. On dört senelik evli olmak, dokuz senedir bir iş yerinde çalışmak, atmış sekiz yaşında olmak bir yaşanmışlık olabilir. Her yaşanmışlık deneyim demek değildir. Bir yaşanmışlığın deneyime dönebilmesi için tutarlı çıkarımlar yapılmış, yaşananlardan öğrenilmiş olması gerekir. İnsan iş yerinde bulunduğu süre kadar deneyimli değildir. O iş yerinde öğrendiği kadar deneyimlidir. Öyle eleman vardır ki on dört senenin iki senesinden öğrenmiştir, iki senelik deneyime sahiptir. Öyle eleman vardır ki iki senede on dört senelik deneyimi transfer etmiştir. Dokuz senedir evliysem ama aile olmanın yasalarını öğrenmediysem dokuz senelik yaşanmışlığım vardır ama dokuz senelik deneyimim yoktur. Yani deneyim, bir yerde bulunma süresi demek değildir. Yaşanmışlığın deneyime dönebilmesi için tutarlı sebep sonuç ilişkisini deşifre etmek gerekir. Benzer sebeplerin hep aynı benzer sonuçları vermesi gerekir. Deneyim, başkalarının ya da kendi başımıza gelenleri deşifre edip, çıkarım yapabilmek demektir.
Neden deneyime ihtiyacım var?
Hayat, sürekli karar almamız gereken bir süreçtir. İlk kez karşımıza çıkan her şey bizim için bir belirsizliktir. İlk defa okula başlayacak bir çocuk daha önce yaşamadığı bir sürece adım atacaktır. Evlenen bir çift henüz yaşamadığı bir şeyin sevincindedir. Yakınını kaybeden kişi onsuz geçecek günlerin neye benzeyeceğini henüz bilmemektedir.
İlk kez kardeşimiz olurken,
Hamileyken,
Anne baba olurken,
Çocuğumuza kardeş gelirken,
Hastamız olduğunda,
Cenazemiz olduğunda,
Yemek yapmayı öğrenirken,
İşe girerken,
İşten çıkarken
ve daha pek çok konuda, sürekli ilk defa yaşamamız gereken durumlarla karşılaşırız. Ve hayat bizden bir tepki bekler. Almamız gereken kararlar, yapmamız ya da yapmamamız gerekenler vardır. İnsanın henüz yaşamadığı bir konuda doğru tepki verebilmesi deneyim transferi ile mümkündür.
